ΔΥΣΛΕΞΙΑ…ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΟΝΕΩΝ

Η δυσλεξία εμφανίζεται σε όλες τις χώρες του κόσμου;

Η δυσλεξία αποτελεί ένα καθολικό φαινόμενο καθώς εμφανίζεται σε πολλές χώρες του κόσμου και παράλληλα σε πολλές και διαφορετικές ομιλούμενες γλώσσες. Φυσικά η εμφάνιση της δυσλεξίας από χώρα σε χώρα και από γλώσσα σε γλώσσα, διαφέρει. Λόγω της φύσης της γλώσσας μας αλλά και άλλων κοινωνικοοικονομικών παραγόντων, στην Ελλάδα η δυσλεξία συναντάται περισσότερο από άλλες χώρες του κόσμου.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της δυσλεξίας και πότε εμφανίζονται;

 Η δυσλεξία, χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στον γραπτό λόγο. Πιο συγκεκριμένα παρατηρείται έκπτωση στις δεξιότητες της ανάγνωσης και της ορθογραφημένης γραφής. Έτσι λοιπόν η δυσλεξία αφορά τον γραπτό λόγο και για τον λόγο αυτό η διάγνωσή της γίνεται περίπου στα 7 έτη (τέλος της δευτέρας δημοτικού περίπου). Τούτο συμβαίνει καθώς το παιδί πρέπει να έχει τον απαραίτητο χρόνο να έρθει σε επαφή με τον γραπτό λόγο και την ευρύτερη έννοια του γραμματισμού (ικανότητες γραφής και ανάγνωσης, αλλά στην εξοικείωση του ατόμου με συνθετότερα συστήματα επικοινωνίας και κώδικες, τα οποία και μπορεί να διαχειριστεί.), έτσι ώστε να είμαστε βέβαιοι ότι πρόκειται για μία δυσκολία του παιδιού και όχι για ελλιπείς γνώσεις. Παρά τον χρόνο διάγνωσης της δυσλεξίας, τα χαρακτηριστικά της εμφανίζονται από την έναρξη του δημοτικού σχολείου, ενώ υπάρχουν κάποιες δυσκολίες που μας προϊδεάζουν για την πιθανή εμφάνιση της δυσλεξίας (περίπου στα 4 έτη).

Αν παρατηρώ ότι το παιδί μου έχει δυσκολίες στην πρώτη δημοτικού ή νωρίτερα, τι πρέπει να κάνω;

            Το πρώτο κριτήριο ενός γονέα – εκπαιδευτικού για να καταλάβει πως ένα παιδί έχει δυσκολίες, είναι η απόκλιση των επιδόσεών του συγκριτικά με τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας του. Ο γονέας οφείλει να επισκεφτεί ένα ειδικό (λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, ειδικό παιδαγωγό, ψυχολόγο, παιδοψυχίατρο), έτσι ώστε να τον ενημερώσει για το αν το παιδί του ανταποκρίνεται στα αναπτυξιακά ορόσημα που έχουν θεσπιστεί για την κάθε ηλικία. Αντίστοιχα ο εκπαιδευτικός οφείλει να παραπέμψει τους γονείς σε κάποιον ειδικό όταν παρατηρήσει την δυσκολία του παιδιού. Τις δυσκολίες ενός παιδιού δεν πρέπει να τις αμελούμε! Αν οι δυσκολίες των παιδιών αποκαθίστανται πρώιμα και το ίδιο το παιδί μάθει τεχνικές και τρόπους να αντισταθμίζει τις δυσκολίες του, η μετέπειτα μαθησιακή του πορεία είναι πιο ομαλή. Έτσι οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες των παιδιών άμεσα και πρώιμα καθώς με αυτόν τον τρόπο τους δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για να έχουν ίσες ευκαιρίες στη μάθηση και καλύτερη μαθησιακή επίδοση, παρά την εμφάνιση της δυσλεξίας ή οποιαδήποτε μαθησιακής δυσκολίας.

Ποιο σημάδι μπορεί να με προειδοποιήσει για τον κίνδυνο εμφάνισης της δυσλεξίας;

Η ερευνητική δραστηριότητα σχετικά με το φαινόμενο της δυσλεξίας, έχει εντοπίσει κάποιους  πρώιμους δείκτες εμφάνισης της δυσλεξίας. Ένας από αυτούς τους δείκτες, είναι η επιβραδυνόμενη γλωσσική ανάπτυξη. Αρθρωτικές δυσκολίες (γράμματα που το παιδί δεν αρθρώνει), φωνολογικές δυσκολίες (γράμματα που το παιδί συγχέει όπως /δ/-/β/, /φ/-/θ/, /λ/-/ρ/ κ.α.), δυσκολίες στο λεξιλόγιο, την σύνταξη και την γραμματική (μειωμένο εύρος λεξιλογίου, λανθασμένη σύνταξη, λανθασμένη χρήση προσώπων – χρόνων των ρημάτων κ.α), δυσκολία στην περιγραφή μιας σύντομης ιστορίας, στην αναδιήγηση ενός παραμυθιού, στην σειροθέτηση (ορθή τοποθέτηση γεγονότων στον χρόνο)  στο προφορικό λόγο, αποτελούν συχνά πρόωρα σημάδια της δυσλεξίας ή κάποιας άλλης μαθησιακής δυσκολίας. Όλα αυτά τα σημάδια παρουσιάζονται σε ηλικία 4 ετών. Καλό θα ήταν οποιοδήποτε από τα παραπάνω σημάδια συναντήσουμε, να ζητήσουμε τη γνώμη ενός ειδικού (είτε ένα σημάδι, είτε όλα τα σημάδια). Τονίζουμε την σημασία που έχει η άμεση παρέμβαση, καθώς είναι προφανές ότι σε μικρές ηλικίες τα παιδιά είναι περισσότερο εύπλαστα και δύνανται να θέσουν γερά θεμέλια, προκειμένου να ανταπεξέλθουν καλύτερα στις απαιτήσεις της εποχής.

Τα παιδιά με δυσλεξία πρέπει να εξετάζονται προφορικά και να αποφεύγουν τη γραφή;

Η δυσλεξία έχει διάφορες ταξινομήσεις (οπτική, ακουστική, μικτή). Τούτο σημαίνει πως οι δυσκολίες που έχουν τα παιδιά με δυσλεξία δεν είναι πάντα ίδιες. Για παράδειγμα ένα παιδί μπορεί να έχει δυσκολία στο να αντιγράψει, ενώ άλλο παιδί μπορεί να αντιγράφει σωστά και να μην μπορεί να γράψει έπειτα από υπαγόρευση. Έτσι λοιπόν οδηγούμαστε στο συμπέρασμα, πως η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Το κάθε παιδί έχει τα δικά του δυνατά και αδύναμα σημεία. Σίγουρα δεν θέλουμε να αποκλείσουμε κάποιον τομέα μάθησης όπως την γραφή. Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε το παιδί (ανάλογα με τα δυνατά του σημεία) να ισοσταθμίζει τις δυσκολίες του στον γραπτό λόγο και να μέσω διάφορων εξατομικευμένων τεχνικών να μάθει να γράφει και να διαβάζει. Σίγουρα για ένα παιδί με δυσλεξία είναι πιο εύκολο να εξετάζεται προφορικά, όμως ο απόλυτος αποκλεισμός από τον γραπτό λόγο, δύναται να κάνει την λειτουργικότητα του παιδιού πολύ δύσκολη, να επιφέρει αποκλεισμό και πολλές άλλες συνέπειες που διευρύνονται στην ενήλικη ζωή.